Voorzitter,
Ik begin mijn betoog met het uitspreken van mijn waardering voor de inwoners van de kernen Langeweg, Heijningen en Moerdijk. Zij zijn al veel eerder dan vandaag in de actiemodus gegaan om te zorgen voor het behoud van de school in hun kern. Hartverwarmend zijn hun acties vandaag voorafgaand aan deze vergadering. Zij verzamelen handtekeningen van ouders van toekomstige leerlingen, ze bieden een ontvangstpakket aan nieuwe inwoners aan om ouders te informeren over de school en bieden aan om de schoolgebouwen te helpen onderhouden.
Daarnaast wil ik de leerkrachten en de ouders die lid zijn van de medezeggenschapsraden van de basisscholen in Langeweg, Heijningen en Moerdijk een hart onder de riem steken. Zij hebben een cruciale rol in het besluitvormingsproces over de toekomst van de scholen en moeten overleg voeren met een schoolbestuurder die door roeien en ruiten gaat. De bestuurder van de Waarden doet er alles aan om haar voorgenomen standpunt om het Kompas in Heijningen en de Mariaschool te laten verdwijnen tot uitvoering te laten komen.
PvdA heeft in het voorjaar van 2021 bij de wethouder aan de bel getrokken over het voorgenomen beleid van de Waarden verwoord in de beleidsnotitie kleine scholen. Wij gaven toen al aan dat het een ongekende situatie is dat een schoolbestuur met zoveel scholen in een gemeente een bewust beleid voert om alleen scholen in stand te willen houden die een leerlingaantal hebben dat ver boven de instandhoudingsnorm van die gemeente ligt. Als de enige school in een kleine kern wordt gesloten, wordt het hart uit het dorp gehaald. Het heeft effect op de toekomstige van de sociale samenhang in het dorp. De levensader van de kleine kernen wordt dichtgeknepen. Zo’n ingrijpend besluit vraagt om krachtig tegengeluid vanuit het bestuur.
In juli bracht ik achter gesloten deuren een motie in om te zorgen dat college een krachtig tegenwicht zou bieden aan de bestuurder om haar op andere gedachten te brengen. De wethouder zegde toe dat de fractievoorzitters op de hoogte zouden worden gebracht hoe het overleg met De Waarden hierover vorderde. Toen we in december nog niets hadden vernomen, hebben we een uitgebreide set aan art 35 vragen gesteld.
Het beeld dat wij opmaken over de afgelopen zes maanden – en misschien wel langer – is dat het college een passieve houding aanneemt als het over de basisscholen in onze gemeente gaat. We staan erbij, kijken ernaar en kunnen niet zoveel. Voorzitter: de situatie in Heijningen en Langeweg is niet uniek. In vele kernen in NL is er een krimp van aantal leerlingen. Niet voor niets heeft het rijk de kleine scholen toeslagen verhoogd, juist om schoolbesturen in staat te stellen ook in kleine kernen de enige basisschool in stand te houden. PvdA verwacht van dit college dat ze diepgaand onderzoek doet naar de onderbouwing van de argumentatie van het schoolbestuur. Haal alles uit de kast om een krachtig verweer te geven aan dit schoolbestuur! Laat de inwoners van Moerdijk zien dat u vecht voor het behoud van voorzieningen.
Maak gebruik van de mogelijkheden die onderwijshuisvesting biedt. Daar gaan we als gemeente wel over. Dat de Waarden niet met een verzoek is gekomen om een deel van schoolgebouw terug te hevelen naar de gemeente, wil niet zeggen dat u als gemeente dat niet kan aanbieden om de scholen wel te kunnen behouden.
Kijk nog eens naar de adviezen uit de transitieatlas. Daar was de opdracht om de houdbaarheid te onderzoeken van scholen van tenminste 40 leerlingen. Is die stuurgroep uit het transitieproces nog actief?
Voorzitter, de PvdA heeft het initiatief genomen voor deze motie en nu bijna alle partijen deze motie steunen is het een raadsbreed statement. De raad doet de oproep om de krachten te bundelen om samen met gemeente, de schoolbesturen en de lokale gemeenschappen op zoek te gaan naar mogelijkheden om de levensvatbaarheid van de enige school in de kern te bevorderen.
De inwoners zijn bereid een bijdrage te leveren aan de instandhouding van hun school. Tot nu toe wordt er van dit aanbod geen gebruik gemaakt door het schoolbestuur.
Ook doen we met de motie een oproep om als gemeente meer te doen om de scholen te behouden. Zoals gezegd Moerdijk is niet uniek. Vele gemeenten kampen met krimpend leerlingenaantal. Ga bij andere wethouders te rade, maak gebruik van de adviezen van experts, die het wel gelukt is om de scholen in stand te houden.
De wetgever heeft het ‘op overeenstemming gerichte overleg’ tussen gemeente en schoolbesturen ingesteld om tussen de kolommen van gemeente en onderwijs afspraken te maken over onderwerpen die de gemeenschap raken. Wilt u dat overleg wijden aan het voorgenomen ingrijpende besluit van het schoolbestuur om de Mariaschool en het Kompas te sluiten? Wilt u dit bestuur bewegen dat besluit nog minstens één jaar uit te stellen om samen tot een nieuwe afweging te komen? Wilt u een diepgaand onderzoek doen naar de feiten waarop het voorgenomen besluit tot sluiting van de locaties in Heijningen en Langeweg is gebaseerd? Een uitgebreid onderzoek naar de financiële positie van De Waarden is er daar onderdeel van. Hoe precair is die financiële positie? De inspectie concludeerde immers dat de Waarden financieel gezond is.
Voorzitter: de PvdA is blij dat de motie door zoveel partijen gesteund wordt en mee is ingediend en kijkt uit naar de uitkomsten van het OOGO overleg. Idealiter horen we dat volgende raadsvergadering. De laatste vergadering van deze wethouder van onderwijs.
Ik eindig mijn betoog met de wijsheid: waar een wil is, is een weg. Met deze motie laat een zeer ruime raadsmeerderheid zien dat er een wil is. Ook de inwoners van de kernen laten die wil zien. De weg gaan we met elkaar zeker vinden.
Mieke Pistorius – van Geel
